Kazakistan'da hafta sonu LPG'ye uygulanan tavan fiyat uygulamasının kaldırılmasıyla birlikte gelen zamların ardından adete iç savaş çıktı. Pazar gününden beri birçok şehirde sokağa çıkan göstericilerle hükümet arasında şiddet ve kaos tırmanıyor. Protestocuların hükümet binalarını basıp ateşe vermesinin ardından ülkedeki son yılların en büyük krizi yaşanıyor. İşte detaylar...
Kazakistan'da akaryakıt fiyatlarının yükseltilmesinin ardından birçok kentte protestolar patlak verdi. Ülkenin en büyük şehri Almatı'daki protestoda göstericilere biber gazı, sersemletici bomba ile müdahalede bulunmasıyla tansiyon yükseldi. 1 polis aracı ateşe verildi. Almatı'da polis ana arterleri kordon altına alırken, kent merkezinde cep telefonu şebekeleri ve internet bağlantısı kısıtlandı.
ZAMLAR GERİ ÇEKİLDİ, HÜKÜMET İSTİFA ETTİ
Hükümet komisyonu Mangıstau bölgesinde doğal gaz fiyatının düşürüleceği ve litre fiyatının 50 tenge olarak belirleneceğini açıkladı. Ancak halk bu karara razı olmadı. Çarşamba günü kabine üyeleriyle konuşan Kasım Cömert Tokayev, fiyatların normale döndürülmesini ve fiyat kontrollerinin yapılmasını istedi. Tokayev sadece akaryakıta değil "toplumsal olarak önemli ürünlerin" fiyatının da düzenlenmesini istedi.
Tokayev'in açıklamalarından kısa bir süre sonra ise Kazakistan hükümeti istifa kararı aldı. Hükümet istifa kararını Tokayev'e sunarken, Cumhurbaşkanı Tokayev hükümetin istifasını kabul etti. Hükümetin istifası sonrasında başbakan yardımcısı olan Alihan İsmailov, geçici başbakan olarak göreve başladı.
8 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ, 317 KİŞİ YARALANDI
Kazakistan İçişleri Bakanlığına göre devam eden protestolarda 8 polis memuru ve Ulusal Muhafız askeri hayatını kaybetti, 317 kişi yaralandı. Vandalizm ve yağma eylemlerinin provokatörler tarafından organize edildiği belirtilerek, "Aşırı kalabalıklar tarafından yüzlerce kişi yaralandı" ifadeleri kullanıldı. Kazakistanlılara "provokasyonlara boyun eğmeme" çağrısında bulunuldu.
NURSULTAN NAZARBAYEV'İN HEYKELİNİ YIKTILAR
Taldikorgan kentinde öfkeli protestocular, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in heykelini halat bağlayarak yıkmaya çalıştı.
KGAÖ BİRLİKLERİ KAZAKİSTAN'A GİDİYOR
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) liderlerinin Kazakistan'a barış gücü gönderme yönünde karar aldığını duyurdu. Dün Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkede yaşananları dış müdahale olarak değerlendirdiğini, bu nedenle yardım için KGAÖ üyelerine başvurduğunu açıklamıştı.
Ülke genelinde şiddet olayları çıkaran protestocuları 'uluslararası terörist çeteler' olarak nitelendiren Kasım Tokayev, "Yurt dışında ciddi eğitimden geçtiler. Kazakistan'a saldırıları, dış müdahale olarak değerlendirilebilir ve değerlendirilmeli de. Bu bağlamda, Kolektif Güvenlik Anlaşması'na dayanarak bugün, Kazakistan'a terör tehdidinin üstesinden gelmesinde yardımcı olmaları için KGAÖ ülke liderlerine başvurdum" demişti.
THY, NUR SULTAN'A YAPACAĞI SEFERLERİ İPTAL ETTİ
Türk Hava Yolları (THY), Kazakistan'da hükümet karşıtı protestolarda yaşanan şiddet olayları nedeniyle bugünkü İstanbul-Nur Sultan tarifeli seferlerini karşılıklı iptal etti. Alınan bilgiye göre, 'TK 354' sefer sayılı İstanbul-Nur Sultan tarifeli seferi yapılamadı. THY'nin başkent Nur Sultan'dan İstanbul'a yapacağı dönüş seferi de iptal edildi.
THY'nin dönüş seferi için Nur Sultan'da bulunan 4 kabin ve 2 kokpit görevlisinin bir otelde konakladığı öğrenildi. THY yetkililerinin, Kazakistan'daki gelişmelere göre seferlerin geleceğiyle ilgili kararı ilerleyen günlerde vereceği belirtildi.
"ZENGİNLER JETLERLE KAÇIYOR" İDDİASI
Öte yandan İngiltere'nin saygın gazetelerinden The Times, Kazakistan'dan en az 10 özel jetin havalandığını ve Rusya'ya gittiğini öne sürdü. Gazete, kayıtlara göre Kazakistan'dan kaçanların ülkenin önde gelen siyasetçileri ve yakınları olduğunu iddia ederken bu iddia doğrulanmadı.
ABD DIŞİŞLERİ: ŞİDDET EYLEMLERİNİ KINIYORUZ
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Kazakistan'daki durumu yakından takip ettiklerini, şiddet eylemlerini kınadıklarını ve hem protestoculara hem de hükümete itidal çağrısı yaptıklarını dile getirdi.
Price, düzenlediği basın toplantısında, "ABD, değerli bir ortak olan Kazakistan'daki durumu yakından takip ediyor. Şiddet eylemlerini ve mülklerin tahrip edilmesini kınıyor ve hem yetkililer hem de protestoculara itidal çağrısında bulunuyoruz" ifadelerini kullandı.
Price ayrıca, Washington'un tüm Kazakları anayasal kurumlara, insan haklarına ve internet hizmetinin yeniden sağlanması da dahil olmak üzere medya özgürlüğüne saygı duymaya ve savunmaya çağırdığını söyledi. Sözcü, ABD'nin tüm tarafları olağanüstü hal için barışçıl bir çözüm bulmaya çağırdığını da sözlerine ekledi.
TÜRKİYE'DEN AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı'ndan Kazakistan'da yaşanan gelişmelere ilişkin şu açıklama yapıldı:
"Kazakistan'da 2-3 Ocak 2022 tarihlerinde başlayan ve bu sabah Hükümetin istifasıyla sonuçlanan protesto eylemlerini yakından takip ediyoruz. Dost Kazakistan'ın istikrarına önem atfediyoruz. Temennimiz, kardeş Kazak halkının barışı ve huzurudur. Kazakistan yönetiminin bu krizin üstesinden geleceğine yönelik inancımız tamdır. Kazakistan halkının sağduyusuna güveniyor ve olayların en kısa sürede yatışmasını temenni ediyoruz. Olaylarda güvenlik güçleri dahil yaralanan Kazak kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz."
2011'DEN BERİ EN BÜYÜK GÖSTERİ
1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Kazakistan'da en son 2011'de benzer bir protesto gösterisi yaşanmıştı… Petrol madeninde çalışan işçilerin maaş ve çalışma şartları talebi büyük çaplı bir protestoya dönüşmüş ve en az 14 gösterici yaşamını yitirmişti.
Ülkeyi uzun yıllar yöneten Nursultan Nazarbayev'in 2019 yılında bizzat atadığı Tokayev göreve geldiği günden beri bu çapta bir gösteriyle karşılaşmamıştı.